(version française)


Eind 2010 ontdekte mijn goede Nederlandse vriend Geert daar een zeer uitzonderlijke auto, gebouwd in Voorst. Hij gunde mij de scoop van deze bijzondere ontdekking in de “België special” van het Dancho-journal. Ik ben daardoor werkelijk gevleid!


---------------------------------------------------------------------

De ontdekking van een van de zeldzaamste D-modellen: een ID19P Tourisme, door Geert Jonker.

Tientallen jaren lang was de in 1964 in Voorst-Belgie geassembleerde ID19P Tourisme een mysterie. Veel liefhebbers hadden erover gehoord of gelezen, maar niemand had er ooit een gezien. Niet in het echt en zelfs niet op een foto. De enige afbeelding van een ID19 Tourisme  kon worden gevonden in de simpele fabrieksbrochure uit 1964 en een advertentie van Citroen Nederland waarop merkwaardig genoeg een afbeelding van een eerste neus. Had deze wagen eigenlijk wel bestaan?

(klik op de afbeeldingen om het PDF bestand te openen)

Recentelijk mailde een vriend me foto’s toe van een 64-er ID19 die hij kort daarvoor had aangeschaft. Deze had volgens hem nogal vreemde achterlichten en een merkwaardig interieur. Zou dit het werk zijn geweest van een knutselaar?

Toen ik de foto’s opende stokte mijn adem en mijn hart sloeg over! Er was een grijze (Gris Typhon) tweede neus ID te zien met overduidelijke Tourisme kenmerken!

  
 

De ID19P Tourisme

 

Het idee achter de ID19 Tourisme (voor de Benelux markt) was gelijk aan dat van de Franse ID Normale uit 1957-1960. De wagen moest bovenal heel goedkoop zijn! Met een prijs van 9490 gulden was het dan ook het goedkoopste D-model dat ooit in Nederland werd verkocht.

De Tourisme werd in Nederland gepresenteerd op 25 februari 1964 als de opvolger van de al zeer karige ID19 Luxe (of “de Luxe”), waarvan de Tourisme een budgetversie was. De ID19 Luxe  (03.10.57 - 01.03.64) werd in Nederland maar mondjesmaat verkocht.

Maar haar opvolger Tourisme bleek al snel een complete flop!

Er schijnen vrijwel geen exemplaren te zijn verkocht. Al in september 1964 bood het hoofdkantoor in Amsterdam hoge kortingen op de aanschaf van een Tourisme, en verkopers werden aantrekkelijke bonussen in het vooruitzicht gesteld om van de wagens af te komen. Hoewel er kennelijk maar een handjevol zijn verkocht, bleef het model tot september 1965 in de prijslijsten staan.
 
 


Kenmerken

De ID9 Tourisme was slechts in drie kleuren leverbaar: Gris Typhon, Gris Satiné en Bleu de Provence (de kleur uit de brochure). De wagen had een aantal wijzigingen - of eigenlijk bezuinigingen - ten opzichte van de ID19 Luxe.

Volgens de fabrieksspecificaties was de Tourisme voorzien van achterlichten model Break, in de carrosseriekleur gespoten koplampringen en kleine bumperrozetten.

  
 

Zo ontbrak volgens de boeken van Jan de Lange het ovale parkeerlichtje op de B-stijl en was er slechts een zonneklep voor de bestuurder. De bijrijder moest het zonder doen. Het interieur was voorzien van een geblokte, dun geweven grijsblauwe stof.  Net als bij de Luxe was de rugleuning van de voorstoelen niet verstelbaar en ontbrak de armleuning van de achterbank.  

  
 

ID19P Tourisme No. 8202107

 

 

 
 


Deze ID19 Tourisme schijnt vanuit België geïmporteerd te zijn in 1988. De exacte fabricagedatum is onbekend, maar gelet op het chassisnummer en de zwarte dashboardpanelen (tot 09.64), zal deze ergens in de zomer van 1964 liggen.

Net als bij de overlevende ID Normales voldoet ook deze ID Tourisme niet volledig aan de fabrieksspecificaties. Veel van de verregaande bezuinigingsmaatregelen die waren doorgevoerd de Tourisme zijn in de brochure nooit vermeld, waarschijnlijk wilde men potentiële kopers niet teveel afschrikken…

  
 

Enkele extra wijzigingen zijn:

  • Geen asbakken, voor noch achter;

  • Geen kaartenvak tegen het schutbord;

  • Geen aluminium sierstrip achter de dashboardknoppen, maar een zwarte plastic strip (zoals bij de ID Normale);



     
 

  • Een speciaal interieur voorzien van een geblokte, dun geweven grijsblauwe stof. De stoelen zijn niet gevuld met Dunlopillo, maar met zeegras en daarboven een soort katoenvezel.
 

  • Onbeklede metalen panelen aan de achterkant van de voorstoelen, gespoten in zwarte krimp-lak;
 

  • Wit plastic hemelbekleding en C-stijl bekleding; 

 

  • Kentekenplaatverlichting door een los lampje van Hella, gemonteerd direct onder de kentekenplaat.
 

  • “De Luxe” logo op het kofferdeksel;
 

  • Break type achterlichten (Axo-France) gemonteerd op een gewafeld aluminium paneel;
 

Ook heeft de wagen de standaard Belgische specificaties:

  • Zwarte dashboard panelen zoals bij alle Belgische ID’s tussen 10.62 en 09.64.

    Zwart (onbekrachtigd) stuurwiel in plaats van wit zoals gebruikelijk tot 09.64. Maar als de wagen in de zomer van ’64 is gebouwd kunnen deze al op voorraad zijn geweest.
 

  • Export type dashboard met watertemperatuurmeter en grootlichtverklikker.
 
  • Een gespoten aluminium dak, i.p.v. grofvezelig polyester. Ook ontbreekt het ovale parkeerlichtje op de B-stijl, dat normaal gesproken tot januari 1965 op alle Belgische D-modellen werd gebruikt.


 

Er is een aantal specifieke “theoretische” Tourisme kenmerken die we bij dit exemplaar niet tegenkomen:

  • Twee zonnekleppen in plaats van een.

 
 
  • Standaard model verchroomde Ducellier koprampringen en standaard model bumperrozetten op de voor- en achterbumper.
 

De voorbumper is van het correcte Belgische model, zonder rubber blokje dat de kentekenplaathouder in tweeën deelt.
 

Deze ID19 Tourisme is mogelijk door een vorige eigenaar voorzien van de standaard bumperrozetten, verchroomde koplampringen en een extra zonneklep. Maar het is zeker niet ondenkbaar dat dit door Citroën zelf is gedaan om de Tourisme beter verkoopbaar te maken. De verkoopcijfers waren immers een nachtmerrie!

Het “De Luxe” logo op het kofferdeksel zou kunnen worden verklaard doordat de Tourisme de opvolger was van de ID Luxe (ook in de lijsten van chassisnummers valt deze Tourisme in de serie van de Luxe) en er waarschijnlijk nog een groot aantal van deze kofferdeksels op voorraad was. Het weglaten van het logo zou pregefabriceerde gaatjes hebben achtergelaten in het kofferdeksel, wat waarschijnlijk ook niet de bedoeling was.

De wagen heeft ongetwijfeld een lang en werkzaam leven achter de rug. Haar conditie spreekt daarover boekdelen. Toch niet ondenkbaar dat dit het enige overgebleven exemplaar ter wereld is. Over een zeldzame vondst gesproken!

Bronnen:
Jan de Lange & John Reynolds, De originele Citroën DS;
Jan de Lange, De Citroen ID & DS in Nederland.  

Met dank aan Mark Hidding en Chris Bronkhorst.

 
 

En om af te sluiten, hieronder een van de weinige artikelen met de Tourisme als onderwerp, uitgegeven door Retroviseur Hors Serie DS.